KENNETH KAUNDA (Zambia)

Hij was de eerste president van Zambia.[bleu] Kenneth Kaunda[/bleu], geboren op 28 april 1924; is de zoon van een Dominee, die uit Malawi kwam. Daardoor kon hij genieten van een schoolopleiding, want toen waren alle scholen door de missionarissen geopend en de koloniale administratie wilde de openbare instructie niet bevorderen.

In 1949 vervoegt Kaunda het nationaal Afrikaans Congres (A.N.C.) en dat is de eerste grote organisatie tegen de koloniale overheid van Noord-Rhodesië. Een jaar later wordt hij generale secretaris.

Als gevolg van een interne twist, verlaat hij deze formatie in 1959 en vormt het nationaal Afrikaans Congres van Zambia en trekt het merendeel van de kaders met zich mee. Als hoofd van die nieuwe eenheid verzet hij zich door een burgerlijke ongehoorzaamheid tegen de federatie van centraal Afrika, gesticht in 1953 en die drie koloniën groepeert: Zuid-Rhodesië, dat Zimbabwe zal worden, Noord-Rhodesië, dat Zambia zal worden en Nyassaland, dat Malawi werd, omdat het gezag in handen was van een kleine groep blanken. Het Britse gouvernement zal ten slotte de Federatie opdoeken in 1963.

Kaunda wordt gevangen genomen samen met andere militanten. Aldus wordt hij een held en de voortrekker van een groeiende onafhankelijkheidsbeweging.. hij komt vrij op 8 januari 1960 en wordt tot president van de eenheidspartij voor nationale onafhankelijkheid verkozen. (die partij bestond pas sinds enkele maanden) (U.N.I.P.) United National Independence Party. In december wordt Kaunda samen met enkele andere dirigenten uitgenodigd te London om het statuut te bespreken van de drie koloniën. In het begin van 1961 kondigt het Brits parlement aan dat de officiële dekolonisatie van Zambia zal beginnen.

Bij de verkiezingen van januari 1964, in het kader van de interne autonomie behaalt de UNIP (de partij van Kaunda) 55 zetels op 85 van de nationale vergadering. Thema: Eén corps, één volk, één land. Voor hem ligt nu de weg open om te onderhandelen en de verantwoordelijkheid te nemen van de onafhankelijkheid. Deze wordt verklaard op 24 oktober 1964. Vanaf het begin voert Kaunda een dictatuur in met een eenheidspartij. De UNIP wordt de enige toegelaten politieke partij met als motief het uiteenvallen van het land te vermijden. Elk van de 70 stammen was vertegenwoordigd door een politieke formatie. Het systeem van de eenheidspartij is er om alle tendensen toe te laten. Het regime is marxistisch; de mijnen en de spoorwegen worden genationaliseerd. De hofsteden worden gemeenschappelijk eigendom. Dat bracht de ondergang van landbouw mee, want de boeren snapten, die collectiviteit niet.

De economie van het vorige Noord-Rhodesië was uitgebaat door het Verenigd Koninkrijk Zuid-Rhodesië. Kaunda laat een barrage bouwen op de Kafwe om niet meer te moeten afhangen van de steenkool uit Rhodesië, want hij kon de ertsen niet meer uitvoeren langs Angola., die in een volle burgeroorlog gewikkeld was en ook niet langs Kinshasa, die niet de nodige infrastructuur had. Zo werd de Tam-Ram spoorweg verlengd tot in Dar-es-Salaam (met Chinese kapitalen om Rhodesië te boycotten.)

Maar de voorrang is gegeven aan het onderwijs, zodat het percentage van het schoolbezoek snel vermeerdert.

Het systeem van de eenheidspartij en de nationalisatie van de mijnbouw zijn de oorzaak van een enorme corruptie in de administratie en brengen een inflatie mee zodat het geld herhaaldelijk in waarde afneemt. De staat gaat fantastische leningen aan bij vreemde banken, die de volgende generaties in schuld zullen zetten. De koopkracht van de Zambianen is gekelderd en er zijn stakingen en betogingen in heel het land.

Kaunda is niet meer verkozen bij de presidentiele stemming van 2 november 1991 en verlaat de macht ten voordele van de Syndicalist Frederick Chiluba. Maar met zijn opvolger is er nog een dovemanse belangenstrijd. Hij zal enkele maanden in de gevangenis doorbrengen in 1997 onder de beschuldiging van medewerking aan een staatsgreep. Hij verliest de Zambiaanse nationaliteit door het hooggerechtshof in april 1999.