missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be
Niger

De verbrande kerken van Niamey, één jaar later
Het geheugen en het vergeten

vrijdag 4 maart 2016 door D.F. (Vertaling), Jan Heuft, Webmaster

Toen ze de communisten zijn komen opzoeken,
heb ik niets gezegd, ik was geen communist.

Toen ze de syndicalisten zijn komen opzoeken,
heb ik niets gezegd, ik was geen syndicalist.

Tien ze de joden zijn komen opzoeken,
heb ik niets gezegd, ik was geen jood.

Toen ze de katholieken zijn komen opzoeken,
heb ik niets gezegd, ik was geen katholiek.

Daarna zijn ze mij komen opzoeken,
er bleef niemand over om te protesteren...

Pastor Martin Niemoller (Dachau 1942)
 

__5__
[marron]Het is precies een jaar geleden. [/marron]

Tussen [bleu]Zinder en Niamey[/bleu] telt men 10 doden en verschillende gekwetsten. Tientallen kerken, hotels en bars werden in brand gestoken en verwoest. Sommige individuen en families werden gedwongen hun huis te verlaten om hun leven te redden. Dat was op 16 en 17 januari 2015. Op enkele dagen van de evenementen van ‘Charlie Hebdo’ in Frankrijk. Het is amper één jaar gelden en vele uiterlijke sporen werden weggevaagd. De verschillende gebouwen, althans de meeste, werden vernieuwd.

Er zijn aanhoudingen geweest, beloftes en verzekeringen vanwege de gezagsdragers. Wat de inwendige en sociale wonden betreft, die zijn er nog altijd. Men weet dat wel, de werkelijkheid is koppig, storend en tartend. Zij laat sporen na die men niet zomaar kan wegvagen met één “politieke’ ruk.

Ongetwijfeld kan men overgaan tot meer urgente dossiers. De bekoring van het vlug wegvagen van evenementen is altijd mogelijk. Hier en elders werd dit toegepast met een zeker succes. In sommige gevallen lijkt deze strategie vruchten te geven. Of dan is het eenvoudiger te trachten van uiteenzetting te veranderen of de bladzijde om te draaien. Het probleem is dat het boek daar ligt, geopend op een pijnlijk kapittel van de geschiedenis van ons land. De burgers van Niger op de eerste plaats en de vreemdelingen erna, hebben zich verraden en verlaten gevoeld door de instellingen die geacht worden deze te beschermen. Sindsdien is er een grote stilte gevallen over de feiten van januari 2015 in Niger.

[marron]Ik heb niets gezegd[/marron]

Het wegvagen en uitsluiten van een evenement kan, al dan niet bewust, verschillende etappes of schikkingen gebruiken. Het gedicht hierboven geciteerd is een interessant en instructief voorbeeld. In elke maatschappij, wanneer men het recht van een deel van het volk verminkt of confisqueert, dan verzwakt men het sociaal lichaam in zijn geheel genomen. De rechten, inderdaad, zijn onverdeelbaar. Het gebrek aan respect voor de rechten van een deel van de burgers doet de ethische en dus democratische ‘verdedigingen’ van de maatschappij verminderen in haar geheel.

De andere strategie van wegvagen en uitsluiten bestaat in het vergemakkelijken van de vergetelheid of de amnesie. Deze laatste is een ziekte die bestaat in een verlies of een vermindering van het geheugen. In dit proces speelt de tijd haar deel. Zij overdekt met een dikke laag stof het evenement in de hoop het te verstoppen voor de ogen van het geheugen. Maar er is de wind, die van de geschiedenis, die blaast en de waarheid blootlegt.

In die tijd, waren de reacties op de evenementen eerder schuchter geweest. Dat kan uitgelegd worden voor sommigen met de verrassing, de oprechte opschudding en de schrik. Deze laatste leek zich trouwens te rechtvaardigen omwille van de ernst van de feiten van Parijs. De ‘godslasterlijke’ publicatie van het satirisch weekblad vroeg om een ‘juiste’ reactie tegenover de westerse wereld. De christelijke Kerken werden gezien als een emanatie van datzelfde Westen, het is normaal dat zij er de kosten voor betalen.

Een burgerlijke meer aandachtige en minder geremde maatschappij zou haar stemmen hebben kunnen laten horen met die van alle burgers bewust van de democratische inzet achter de feiten. Ja zeker er waren enkele schuchtere verklaringen. Daarna heeft de ‘grote’ volksmanifestatie tegen ‘Boko Haram’ uiteindelijk het gevolg opgeslorpt.

[marron]Als men van vergiffenis spreekt[/marron]

Dit woord dat geuit werd onmiddellijk na de evenementen door degenen die het geweld hebben geleden is een bijzonder woord. Vergiffenis schenken nog vooraleer de daders van de geweldplegingen te hebben gekend is een daad van moed en van christelijk geloof geweest. Er is sprake geweest te trachten de houding in praktijk te brengen die het evangelie vraagt aan de mannen en de vrouwen die het ernstig nemen. Een vergiffenis zonder voorwaarden en zonder minderwaardigheidscomplexen. Een vergiffenis die de uiting wou zijn van de christelijke aanwezigheid in Niger, teken van hoop en van toekomst.

Anderzijds is het ook belangrijk dat de vergiffenis niet geïdentificeerd wordt met het vergeten. Dat lijkt een dubbel verraad. Tegenover degenen die het leven verloren hebben en tegenover de mannen en vrouwen die een diepe vernedering hebben geleden in hun religieus gevoelen. De kerken zijn niet gewoonweg gebouwen. Zij zijn een symbool en dragen bij tot de persoonlijke en gemeenschappelijke identiteit van een gans volk. Een eredienstplaats vernielen betekent de menselijke waardigheid raken in wat zij het meest waardevol heeft, de relatie met de bron van het leven. Het vergeten zou betekenen medeplichtigen te worden van de misdaad.

De gedachtenis is dus fundamenteel en constitutief van de ware vergiffenis. Zij herinnert zich evenementen niet om wrok te bewaren of een weerwraak te zoeken. De gedachtenis behoudt een dynamische relatie met de waarheid van de feiten. Men verandert het verleden niet maar men kan de blik veranderen op het verleden. Het is precies dat wat bisschop Desmond Tutu, van Zuid Afrika, verklaard heeft dat er zonder vergiffenis geen toekomst is.

De vergiffenis sluit ook de rechtvaardigheid in, het herstel en de waarheid. Deze verschillende elementen ‘conspireren’ om de maatschappij weer te doen opleven. Ziedaar waarom het belangrijk is dat de maatschappij en in het bijzonder de intellectuelen, niet toelaten dat de amnesie zich verspreidt. Want de zou de nederlaag totaal zijn voor allen.

  Anne Marie Douramane, advocaat
Mauro Armanino, SMA, antropoloog

http://news.aniamey.com/h/65514.html

Homepagina | Contact | Overzicht van de site | | Statistieken van de site | Bezoekers : 220 / 1152666

De activiteit van de site opvolgen nl  De activiteit van de site opvolgen Afrika  De activiteit van de site opvolgen Niger   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site gebouwd met SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License