Afrique Nouvelle

“Kennen, Beminnen, Dienen”, de leuze van dat weekblad, die gedrukt wordt onder de titel “Afrique Nouvelle”, is een heel actieprogramma, ambitieus maar wijs.

Er is nog een andere leuze die verschijnt in sommige rubrieken: “Het moet veranderen”.

De gebeurtenissen van 1939-1945 hebben de mentaliteiten doen evolueren. De kolonisatoren zijn zich ervan bewust: een conferentie, die gehouden wordt in Brazzaville begin 1944, legt de basis van een evolutie. Maar deze is te voorzichtig en te traag in de ogen van de Afrikanen, die men terecht “geëvolueerden” noemt. De scholing maakt vooruitgang en talrijke Afrikanen hebben dorst naar informatie en middelen tot nadenken. De televisie bestaat nog niet, de radio-uitzendingen zijn eerder stotterend, er bestaan enkele dagbladen, maar deze verschijnen onregelmatig en met onderbrekingen terwijl de verspreiding ervan beperkt blijft.

“Nouvelle Afrique” beantwoordt aan een nood : het blad verschijnt regelmatig en de verspreiding gaat over een ruim grondgebied: dat is het wat het succes ervan verzekert.

Eerste nummer van "Afrique Nouvelle"

Uittreksel uit het hoofdartikel nr. 1 … “Afrique Nouvelle” zal niet vergeten dat het grootste aantal Afrikanen van dit land diep religieus is. Animisten, Moslims en Christenen vormen, inderdaad, de grote massa van het volk van Frans West Afrika: welnu, zij geloven allen in God, allen hebben zij het geloof in het bestaan van een betere wereld, allen leven zij een moraal na. Het is door rekening te houden met die geloofsovertuigingen en die princiepen dat de problemen zullen gewaardeerd worden, problemen die gesteld worden door het familiale leven, het sociale leven en het burgerlijke leven. Hiermee geen rekening houden in de evolutie van een Volk, is onvermijdelijk de verkeerde weg opgaan, slecht de bocht nemen, naar de ruïne afstevenen… M. Paternot

Het moet veranderen

De bijdrage van “Afrique Nouvelle” in deze verandering kan men op twee vlakken situeren:

• Sinds 1945, worden de vroegere Franse kolonies, die Overzeese gebieden geworden zijn, vertegenwoordigd door afgevaardigden in de Franse vergaderingen en in deze die gevormd werden in de acht territoria van de A.O.F. (Frans West Afrika). De nieuwe parlementariërs hebben geen enkel communicatiemiddel met hun kiezers. “Afrique Nouvelle” wordt geleidelijk de bevoorrechte tribune langs waar zij hun programma voorstellen en rekenschap geven van hun activiteiten aan hun medeburgers. En meer en meer, willen deze laatsten hun mening geven betreffende de politieke, economische, sociale en culturele problemen.

• Het weekblad wordt de moderne vorm van de palaverboom , waar de gesprekspartners, die duizenden kilometers van elkaar gescheiden zijn, van gedachten kunnen wisselen en voorstellen kunnen overbrengen. Zo maakt men het ontstaan mee van een werkelijke publieke opinie. De lezersbrieven zijn bijzonder overvloedig: elke week, honderden reacties, “akkoord” of “niet akkoord” worden opengemaakt en zonder a priori geselecteerd.

De vrijwillige verdelers van het blad worden notabelen van hun dorp: wanneer, elke week, het weekblad aankomt, komen de lezers samen – ze zijn soms een tiental voor één enkel exemplaar – en verspreiden het nieuws in hun omgeving; er vormen zich spontaan discussiegroepen en deze worden soms werkelijke studiekringen.

De oplage zal nooit boven de 18.000 exemplaren overstijgen, maar één enkel exemplaar van het tijdschrift gaat van hand tot hand en wordt tenminste door tien personen gelezen. Zonder te tellen dat degenen die kunnen lezen het aan anderen voorlezen en hierbij commentaar geven. En zo wordt het nieuws verspreid, de gedachten worden besproken, de grenzen en de afstanden worden weggewerkt.

Een onafhankelijk blad

“Afrique Nouvelle” is geen partijblad. Zeer snel verwerft het de reputatie onafhankelijk te zijn van elke macht. Soms stoort de vrijheid van spreken van dat weekblad. En als in 1951 de koloniale gezagsdragers een proces ertegen inspannen in de hoop het te doen zwijgen, vormen al de verdedigers van de persvrijheid, inbegrepen de vrijmetselaars en de antiklerikalen, in Afrika en in Frankrijk, één blok rond het katholieke weekblad. Men kon zich geen betere publiciteit voorstellen.

Sommige kerkelijke gezagsdragers, die eerder terughoudend stonden tegenover de evolutie van de politieke situatie, werden schichtig tegenover sommige stellingnamen van het blad, die gunstig waren voor de dekolonisatie. De stichters, P. Paternot in 1952, vervolgens P. Rummelhardt in 1954, worden verplicht zich terug te trekken. P. de Benoist, de enige beroepsjournalist, wordt uitgenodigd de interimsperiode te verzekeren van het bestuur gedurende vier maanden.

Die interimsperiode zal vijf jaar duren, tot de onafhankelijkheid van de vroegere kolonies. Het zijn vijf jaren van intense activiteiten. De Pater reist doorheen heel West Afrika en is aanwezig bij alle grote gebeurtenissen; meetings, verkiezingen, conferenties. Hij kent al de voormannen, weet hun vertrouwen te winnen en dikwijls hun vriendschap door de objectiviteit van zijn standpunten en de strijd van het blad voor een ideaal van rechtvaardigheid en vrijheid. Hij blijft op de eerste plaats een missionaris en zijn gedragslijn vindt haar inspiratie in de leer van de pausen, meer bepaald in de encyclieken “Evangelii praecones” en “Fidei donum”.

Eind 1959, geeft hij de zaak door aan leken.

Volgens Voix d’Afrique N°61 : Journalisme et Mission

Een boek hertekent veertig jaar van het leven van dit weekblad: