missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be
Islam

Waarom een dialoog van de godsdiensten?

dinsdag 23 februari 2010 door D.F. (Vertaling), Webmaster
Door Pr Mohamed HADDAD [1]

(uittreksels)

De interreligieuze dialoog wordt in ruime mate aanvaard, vandaag, althans als princiep en ambitie. We moeten ons hierom gelukwensen, want de zaak was niet vanzelfsprekend. Zonder ver te zoeken in de geschiedenis, volstaat het, om zich ervan te overtuigen, zich de sfeer te herinneren die geheerst heeft na de terroristische aanslagen van 2001: scepticisme en intrekking van verbintenissen, buitengewone vermenigvuldiging van de thesis van de schok van de beschavingen, terugloop van de uiteenzettingen en de posities van de enen en van de anderen. Men heeft op sommige momenten gedacht dat de schuchtere pogingen van interreligieuze dialoog, die de tweede helft van de XXste eeuw getekend hadden, gedoemd waren tot een definitief vergeten.

Er moet eer gebracht worden aan al degenen die weerstand geboden hebben tegen het scepticisme van de omgeving en die geweigerd hebben van positie te veranderen in functie van de verandering van de overheersende sfeer…

Het komt vandaag toe aan de actoren van die dialoog er een meer concrete vorm aan te geven en een meer substantiële inhoud. De meest dringende vragen bestaan vandaag erin de religieuze vrede te bewaren en zich te verzetten tegen het fundamentalisme en het integrisme die doorheen alle godsdiensten zonder uitzondering lopen, en verder ook tegen een vorm van laïcisme dat moet onderscheiden worden van de juiste secularisatie…

Ik stel voor dat aan de interreligieuze dialoog drie essentiële taken worden voorgesteld:

  • De kennis van de andere gaat verder dan het klassieke begrip van verdraagzaamheid.

Zij aanvaardt de verscheidenheid als fundamenteel gegeven van de mensheid. De mensen kunnen zich niet verenigen rond een zelfde waarheid, dan komt het elkeen toe zijn waarheid te beleven in het respect van de anderen en van hun waarheden. Een erkenning die gebaseerd is op de verscheidenheid sluit een welwillende houding in ten overstaan van iemand anders. De verscheidenheid zal beschouwd worden als een wederzijdse verrijking en niet een situatie van degradatie van het menselijke geslacht. Zo zou het nodig zijn dat alle godsdiensten zich vrij maken van de zo geheten “groep van het heil” mentaliteit (al-firqa al-majiya) die de betrekking tussen de godsdiensten gedurende vele eeuwen georiënteerd heeft, en die gemaakt heeft dat de verscheidenheid tussen de godsdiensten en in de schoot zelf van één enkele godsdienst gedacht werd als een negatief element, zelfs een kwaad dat men met alle middelen moest verjagen…

Zo hebben zich systemen van wederzijdse uitsluiting ontwikkeld en deze zijn uiteindelijk de gelovigen gaan opsluiten in hun wederzijdse tradities, en zodoende het verschil gaan beschouwen als een dwaling… Zo voorkwam ons de wijze Koran: “Indien God het had gewild, dan zou Hij van u één enkele gemeenschap gemaakt hebben. Maar Hij heeft u willen beproeven door de Gave die Hij u geschonken heeft” (V – 48).

Het houden van sessies van de interreligieuze dialoog is, op zich, een concreet maken van het aanvaarden van het verschil, want de dialoog heeft niet als bedoeling noch de bekering van de enen tot de godsdienst van de anderen, noch het aantonen van de superioriteit van de enen over de anderen. De aanwezigheid van de religieuze actoren in die dialoog is essentieel; alleen zij kan de verandering van de mentaliteiten en van de religieuze houdingen bevestigen.

  • De tweede taak berust op de kennis van het religieuze feit.

Als de erkenning een daad is van spirituele en oecumenische uitwisseling tussen de vertegenwoordigers van de godsdiensten en van de religieuze tradities, dan schrijft de kennis van het religieuze feit zich in binnen een algemeen kennisproces en berust zij op de uitgewerkte methodes in het spoor van de moderne menswetenschappen: het komt erop aan te beschrijven en niet van te oordelen, zich te beperken tot de tekstuele en historische gegevens, te trachten uit te leggen door middel van de factoren die al de menselijke handelingen uitleggen, dit wil zeggen de hermeneutiek, het sociale en het psychologische… Haar kennis heeft te maken met het universele, dus met de wetenschap, en niet met het particuliere, dit wil zeggen van met de traditie. Een wetenschap van de godsdiensten die zich onderscheidt van de religieuze wetenschappen (theologie) maar die niet beweert zich in de plaats daarvan te stellen of deze te bestrijden, maakt deel uit van de schema’s van de dialoog…

  • Tenslotte, een derde taak, het in vraag stellen van zichzelf.

Nogmaals, het is niet bij toeval als Tunesië naar voor is gekomen als een gunstig terrein voor de uitwisseling en de dialoog, zelfs in de meest moeilijke omstandigheden… De dialoog met iemand anders gaat samen met het in vraag stellen van zichzelf. Inderdaad, de erkenning van de andere enerzijds, en een betere kennis van het religieuze feit anderzijds, kunnen niet anders dan de interpretaties en de open posities met betrekking tot mijn eigen waarheid en mijn eigen traditie bevorderen.

Indien mijn verplichting tegenover de andere zich beperkt tot het respect, want geen enkele partij mag aan de andere dicteren wat zij moet zijn en geen enkele mag zichzelf verheffen als absoluut model dat door de anderen moet overgenomen worden, dan gaat mijn plicht ten overstaan van mijn eigen traditie verder dan het respect, want ik ben er de erfgenaam van en de verantwoordelijke. Het komt me toe deze te open te stellen voor het universele, deze aan te passen aan de moderniteit en daarin het respect voor de Mensenrechten uit te diepen, waarvan de godsdiensten de verre voorloper zijn geweest dankzij het fameuze begrip van de menselijke waardigheid…

De religieuze dialoog wordt geroepen de drie taken in te houden, zowel om zich te situeren op het vlak van de ambities en de verwachtingen die zovele vrouwen en mannen vandaag in haar stellen, mensen die dicht bij elkaar leven in een wereld die veranderd is door de nieuwe technologieën in een planetair dorp.
RELAIS P.B. PROVINCE MAGHREB (N° 9) – Feb. 2010

[1Professor van de Tunesische universiteiten, titelhouder van de Unesco Zetel van vergelijkende studies van de godsdiensten in Tunis.


Homepagina | Contact | Overzicht van de site | | Statistieken van de site | Bezoekers : 359 / 1154789

De activiteit van de site opvolgen nl  De activiteit van de site opvolgen België  De activiteit van de site opvolgen Dialoog   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site gebouwd met SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License